Column Pierre Linssen: Hommage aan de bomen.

Planten en bomen in het bijzonder hebben een unieke eigenschap. Geen enkel organisme is zo verbonden met de Aarde èn de lucht. Zoals de wortels zich vertakken tot de allerkleinste wortelharen, vertakt de kruin zich uiteindelijk in steeds kleinere takjes waaraan zich tal van soorten blaadjes en naalden met huidmondjes ontwikkelen. 

Er is weinig fantasie voor nodig om in bijvoorbeeld een bladloze eik de longen (van een mens) te zien. Haal je de Aarde van een bladloze eik geheel weg, dan vind je ergens op de stam het spiegelbeeld van de wortels in de kruin en vice versa.
Bomen behoren tot de grootste organismen op Aarde.

Ze zijn een soort van ‘longen van de Aarde’. Ze ademen. Bij de meeste mensen leeft de gedachte dat bomen (enkel) zuurstof geven (wat ze óók doen), maar ze verbruiken dit ook tijdens hun stofwisseling en hun rottingsproces waarbij ze ongeveer net zoveel zuurstof opnemen, als dat ze het tijdens hun leven geven.

Het zijn vooral de algen in de wereldzeeën die ervoor zorgen dat we de levensbelangrijke zuurstof krijgen. Ik schrijf dit niet graag omdat er tal van mensen zijn die er geen snars van begrijpen en derhalve zeggen; “dan volop zagen maar”; volmaakt onverstand.

Bomen zijn veel meer dan dat alleen en hoewel ik er al vaker over geschreven heb, doe ik dat nu wat vollediger. Dit omdat heel veel mensen de waardevolle bijdrage van bomen onderkennen en zelfs ontkennen. Er zijn mensen die vinden dat bomen rommel geven terwijl ik het lente- en herfstconfetti noem. Als je dan uiteindelijk die zogenaamde ’rommel’ op ‘moet’ ruimen, krijg je juist die fitnesstraining die voor nodig is en waarvoor je niet hoeft te betalen. Er zijn ook mensen die vinden dat al het doodhout rommel is en een brandgevaar oplevert. Dat het bos dus opgeruimd dient te worden. Onbegrijpelijk.

Tijdens de vele fiets- en wandeltochten ervaren mijn vrouw en ik steeds opnieuw de belangrijke koelte in de schaduw van de steeds warmer wordende boomblad-periodes. Koelte in de schaduw van bossen, laanbomen en solitaire bomen waar je tijdens dat fietsen en wandelen even kunt genieten van de schaduw.

Het is een feit dat bomen zuurstof leveren, lucht filteren, water opvangen, erosie tegengaan, kusten beschermen voor afkalving, voor biodiversiteit zorgen en de Aarde afkoelen. Ze leggen CO2 vast, werken remmend op de klimaatverandering en remmen tevens wind. Ze houden de bodem vast en bevorderen fytoremediatie.

Bomen maken gezond, markeren de seizoenen en kleuren het landschap. Ze geven voedsel (ook aan de bodem) en leveren hout. Geven beschutting, werken geluiddempend, kunnen lelijke gebouwen verbergen en geven rust en ontspanning.

Niet enkel aan de mens, maar ook aan talrijke diersoorten die er hun habitat in vinden (zowel boven- als ondergronds) wat ik zelf boomfauna noem. Zoals bijen, pissebedden, vlinders, larven, mieren, rupsen, spinnen, vlinders, wormen, slakken, spinnen, lieveheersbeestjes en andere keversoorten.

Denk aan talrijke vogelsoorten die er een veilige plaats in vinden om even neer te strijken. Waar ze ook hun voedsel in vinden en hun nesten in bouwen.
Aan andere dieren die je in- en in de nabijheid van bomen kunt vinden zoals eekhoorns, vleermuizen, egels, mollen en diverse muissoorten die op insecten afkomen. Of eetbare producten van de boom zoals hun talrijke soorten vruchten. Veel diersoorten hiervan hebben er ook hun onderkomen. Bomen zijn onmiskenbare vrienden van welhaast alles wat leeft, zelfs in het water.

Tja … en dan zijn wij mensen er ook nog. Rond de acht miljard. Lustig zagen we er op los en halen op die manier de letterlijke en figuurlijke ‘zuilen’ van ‘ons’ Aards paradijs weg. We weten oprecht niet wat we doen.

Bomen geven ons hout en onze creativiteit laat zien wat we daar allemaal mee doen.
Op de landbouwgronden waar we nu het het vee mee voeden wat we later afslachten om op te eten of uitmelken, zouden we voor een heel groot gedeelte bomen kunnen aanplanten. Bomen die de mens vruchten en hout geeft en dus veel meer dan dat alleen.

Een boom die stervende is of een oude zogenaamde ‘dode’ boom, is nooit ècht dood. Tijdens onze fietstochten in Duitsland zien we vaker bij zo’n boom een bordje met ‘Totholz Habitat’ staan: ‘doodhout-habitat’ waarmee geduid wordt dat het dode hout leeft en voorziet in voedselvoorziening en de bodem verrijkt met voedingstoffen.  

In het plan ‘Maaspark Well i.o.’ zijn recentelijk een aantal bomen omgezaagd en dat hoort bij het plan (ziehier de foto’s  die ik maart 2024 maakte). Begin 2015 maakte ik in het noordelijker gelegen gebied van dit plan een foto voorzien met deze tekst:

Meer-en-meer raakte ik met de tijd doordrongen dat de kale monotone vlaktes van gras en mais voor het vee (met amper biodiversiteit) plaats gaan maken voor nieuwe Natuur. Onderwater-, oever- en landnatuur alwaar geen pesticiden en kunstmeststoffen meer op het land aangebracht worden. Waar geen water meer onttrokken wordt uit de bodem, maar waar water vastgehouden wordt. Waar in totaal kilometers lange (Maas)heggen aangeplant worden en waar een veelvoud van (solitaire) bomen komen te staan, die inmiddels weggehaald zijn. Het landschap wordt mooier, rijker, aangenamer voor de waarnemer. Waar de biodiversiteit kan opleven. Waar de recreant in rust kan gaan genieten vanuit uitzichtpunten zònder de Natuur te verstoren. Ik mag enkel hopen dat deze nieuwe Natuur niet te toegankelijk wordt door overal paadjes aan te leggen.

Er zijn nog steeds veel te veel mensen die de Natuur niet respecteren (het buiten de paden lopen) en onachtzaam zijn met hun loslopende honden, barbecues of herrie makende vervoermiddelen.

Een oer- er oud (cultuur- en Natuur) landschap gaat herrijzen en hier maakt de mens goed wat hij decennia verziekt heeft. Kleinschalige Natuurinclusieve landbouw in plaats van massaproductie en uiteraard is dat niet fijn voor de boeren die hier hun liefde en broodwinning in verliezen. Ik vind dat oprecht spijtig voor hen. Over een poos weten we niet anders dan dat wat eens was, weer terug is. Door voortschrijdend inzicht, Bewustzijn en wijsheid van mensen die het wèl begrijpen.

De boom, een symbool van leven: